Snippergroen

De afgelopen 20 jaar is er niet tot nauwelijks actief opgetreden tegen oneigenlijk grondgebruik. Om hier verandering in te gaan brengen heeft het college bij besluit d.d. 10 november 2015 extra (incidentele) middelen voor handhaving beschikbaar gesteld. Dit budget is mede bestemd voor de aanpak van illegaal gebruik van gemeentegrond. Dit budget is aangesproken om te inventariseren in hoeveel gevallen sprake is van oneigenlijk grondgebruik. Een extern bureau heeft de inventarisatie uitgevoerd en de resultaten vervat in een businesscase die een duidelijk overzicht geeft van de verschillende soorten situaties van oneigenlijk gebruik van minimaal 855 adressen. Daarnaast was in deze businesscase een voorstel opgenomen voor een projectmatige aanpak.

De hoge aantallen oneigenlijk grondgebruik maakten duidelijk dat dit het moment is om actief op te treden tegen oneigenlijk grondgebruik. De voornaamste redenen om oneigenlijk grondgebruik aan te pakken zijn het voorkomen van verjaring en het creëren van rechtsgelijkheid. Er moet namelijk voorkomen worden dat de ene burger zonder consequenties zomaar gemeentegrond in gebruik kan nemen en daar zelfs eigenaar van wordt, terwijl een ander die zich netjes aan de regels houdt dit niet kan. Daarnaast is het voor de beeldkwaliteit binnen de gemeente van belang om een wildgroei van carports, schuttingen, tuinhuisjes e.d. op gemeentegrond te voorkomen. Ook komt het voor dat oneigenlijk grondgebruik problemen oplevert bij wegconstructies en renovaties. Bovendien is de gemeente bij wet verplicht om alles te doen om verjaring en verlies van recht of bezit te voorkomen (artikel 160 lid 3 Gemeentewet).

Het doel van het project snippergroen is het regelen van het grondgebruik waarbij een nulsituatie wordt gecreëerd waarbij al het gebruik van gemeentegrond is geregeld.

Eerste fase pilot Essesteijn: In september 2016 is deze pilot gegund aan Eiffel. Eiffel neemt deze dossiers in behandeling vanaf het communicatietraject tot eventuele (notariële) overdracht, het aangaan van een huurovereenkomst, ontruiming, erkenning van verjaring of - in geval geen overeenstemming wordt bereikt - tot overdracht aan de huisadvocaat. De aftrap vond plaats op 30 november 2016. Bewoners van de Wilgendreef, Rozentuin, Tulpentuin, Klaverweide en Distelweide kregen een uitnodiging voor de bewonersavond wanneer werd vermoed dat zij gemeentegrond gebruiken zonder dat daar een afspraak aan ten grondslag ligt. Voor 1 maart 2017 kregen zij een brief voor het maken van een afspraak om de situatie gezamenlijk te bekijken. Een deel van deze dossiers is op dit moment nog in behandeling.

Tweede fase pilot Essesteijn: De aftrap van de tweede fase vond plaats op 5 april 2017. Dit betreft de woningen aan de Elzendreef, Populierendreef, Distelweide, Klaverweide en Appelgaarde. Deze bewoners zijn uiterlijk 1 juli 2017 aangeschreven door het projectteam voor het maken van een afspraak om de situatie rondom hun woning gezamenlijk te bekijken.

Derde fase pilot Essesteijn : In de derde fase worden de huurders en verhuurders van de huurwoningen aangeschreven. Evenals bewoners waarvan eerder nog niet duidelijk was dat zij gemeentegrond in gebruik hebben En ook bewoners die onlangs een huurwoning hebben gekocht. Hiervoor wordt geen bewonersavond georganiseerd, omdat eerst contact wordt gezocht met de eigenaren van de huurwoningen, de verhuurders.

Op een enkel dossier na zijn alle dossiers van Essesteijn afgerond, daarom is de opdracht voor Eiffel per 1 januari 2021 beëindigd. Nog openstaande dossiers zijn overgenomen door de projectgroep.

Start Metafoor Vastgoed en Software naast Eiffel: Door het college is besloten om het project Snippergroen in de hele gemeente uit te rollen. Metafoor Vastgoed en Software B.V. (hierna: Metafoor) heeft de aanbesteding voor dit deel van het project gewonnen. Eiffel voert het project Snippergroen in de wijk Essesteijn uit en Metafoor voor de rest van de gemeente.

Vierde fase: wijken Bovenveen en Voorburg Noord: De bewonersavond was op 13 november 2018. Bewoners kregen vrijwel direct na de bewonersavond een bericht over hun persoonlijke situatie en de mogelijkheden om in contact te komen met het projectteam Snippergroen.

Vijfde fase: wijken Voorburg Midden/Oud, Voorburg West, Park Leeuwenbergh: Metafoor is hiermee op 12 december 2018 gestart. Bewoners ontvingen twee weken voor aanvang van de bewonersavond een bericht en kregen kort na de bewonersavond bericht over hun persoonlijke situatie.

Zesde fase: Damcentrum, Klein Plaspoelpolder, Leidschendam-Zuid, Zeeheldenwijk: Op 9 april 2019 is deze van start gegaan met een bewonersavond op het Raadhuis. Drie weken eerder zijn hiervoor de uitnodigingen verzonden. Vrijwel direct na deze avond hebben de bewoners een bericht gekregen over hun persoonlijke situatie.

Zevende fase: Op 24 juni 2019 is de bewonersavond voor een gedeelte van de kern Stompwijk georganiseerd in het buurthuis in Stompwijk. Deze bewonersavond had een andere insteek als de vorige avonden: een vrije inloop avond. Er was een looproute door het buurthuis gecreëerd, waardoor bewoners gericht vragen konden stellen. Een week later hebben de bewoners bericht gekregen over hun persoonlijke situatie.

Achtste fase: Park Veursehout, Duivenvoorde en de Zijde: Op 19 september 2019 is gestart met een bewonersavond in de Waterlelie, als vrije inloop. Met positieve reacties. De eerste aanschrijving is de week erna verstuurd. De kern Stompwijk is nog niet volledig afgerond, maar daar zal gedurende het project mee verder worden gegaan.

Negende fase: ’t Lien en de Rietvink:  Op 14 november 2019 was de bewonersavond in de Waterlelie. Wederommet een vrije inloop. De uitnodiging voor de bewonersavond is aangepast. In deze brief staat niet langer slechts de algemene informatie, maar geeft ook een idee waar het grondgebruik om gaat. Door bewoners werd hier positief op gereageerd. De eerste aanschrijving is twee weken later verstuurd. Vanwege de feestdagen wordt er een langere reactietermijn gegeven.

Tiende fase: Prinsenhof, De Heuvel, Amstelwijk, Damsigt, Verzetsheldenwijk, Raadhuiskwartier, Sijtwende 3 tot en met 5: Op 13 februari 2020 heeft deze bewonersavond plaatsgevonden in het Raadhuis als vrije inloop. De eerste aanschrijvingen zijn een week na de bewonersavond verstuurd.

Elfde fase: Stompwijk, deel II: In verband met de maatregelen vanwege het Coronavirus zal de bewonersavond op een nader te bepalen moment plaatsvinden; naar verwachting in september 2021.

In dit project gaan de kosten uit voor de baten en is er sprake van een onzekere inkomstenstroom. De inkomsten zijn namelijk afhankelijk van de wens van de gemeente om grond te verkopen en de bereidheid van bewoners om grond aan te kopen. Daarnaast kunnen niet alle kosten vooraf worden bepaald. Bij eventuele geschillen zal slechts een civiele procedure uitkomst bieden met alle kosten van dien. In de vertrouwelijke business case is bij de besluitvorming inzicht gegeven in het risico dat de kosten niet gedekt worden door de inkomsten.

Jaarlijks wordt een inschatting gemaakt van de verwachte inkomsten uit de verkoop en de (extra) kosten van inhuur e.d. die gemaakt moeten worden om deze te kunnen realiseren.

Planning pilot Essesteijn
Op 15 november 2016 heeft de raad ingestemd met de beleidslijn voor snippergroen en adoptiegroen en de tijdelijke projectprijs voor de verkoop van snippergroen gedurende de looptijd van de pilot en het project Snippergroen. Daarmee is de pilot Essesteijn van start gegaan. Ook heeft de raad op 4 juli 2017 ingestemd met de tijdelijke projectprijs voor de verkoop van percelen snippergroen groter dan 50 m² in de vorm van een korting op de getaxeerde waarde die gelijk is aan de maximale korting op basis van de projectprijs. Het legaliseren van ca. 350 vermoedelijke gevallen van oneigenlijk grondgebruik in de wijk Essesteijn zou naar verwachting ca. 1,5 jaar in beslag zal nemen. Inmiddels is duidelijk dat we hier langer dan 1,5 jaar voor nodig hebben.

De pilot is opgeknipt in drie verschillende fases. De eerste fase is van start gegaan op 30 november 2016, de tweede fase op 5 april 2017, de derde fase in het najaar van 2018. De derde fase kent geen officiële aftrap in de vorm van een bewonersavond, omdat hier voornamelijk contact wordt gezocht met de woningeigenaren, de verhuurders.

Planning evaluatie eerste fase en aanpassing Notitie verkoop snippergroen
Na afronding van de eerste fase zou worden geëvalueerd wat er goed ging en wat verbeterd kan worden in het verdere verloop van het project. Hoewel de eerste fase nog niet is afgerond, heeft een interne evaluatie al wel plaatsgevonden. Naar aanleiding van deze evaluatie worden de communicatiemiddelen enigszins aangepast. De bevindingen op basis van deze evaluatie leiden eveneens tot enkele aanpassingen in de Notitie verkoop snippergroen (hierna: het snippergroenbeleid). Het actuele snippergroenbeleid heeft de raad vastgelegd in de Notitie gronduitgifte Gemeente Leidschendam-Voorburg 2019.

Daar waar nodig is het snippergroenbeleid aangescherpt dan wel aangevuld om op zoveel mogelijk verschillende situaties van toepassing te zijn. De wijzigingen nemen onduidelijkheden weg en komen de leesbaarheid van het beleid ten goede. Deze aanpassingen brengen geen wijzigingen met zich mee voor het uitgiftebeleid en de criteria die daaraan ten grondslag liggen. Deze criteria worden hooguit anders verwoord. Ook heeft aanpassing van het beleid geen gevolgen voor de uitvoering van het project, maar zijn deze aanpassingen voornamelijk gericht op het verduidelijken van het beleid.

Het college heeft ook de Beleidslijn schadevergoeding bij erkenning verjaring 2019 vastgesteld. De uitspraak van de Hoge Raad in 2017 leidt ertoe dat in bepaalde situaties schadevergoeding kan worden gevorderd en de grond soms zelfs kan worden teruggevraagd (revindicatie). Deze uitspraak is aanleiding geweest om een beleidslijn vast te stellen waar uit blijkt in welke situaties het college een vordering instelt bij verjaring.

Planning project Snippergroen in de hele gemeente
Op 12 april 2018 is een persbericht uitgegaan "Project Snippergroen start in heel Leidschendam-Voorburg". In dit bericht is melding gemaakt van de aanbestedingsprocedure die de gemeente doorlopen heeft voor de uitvoering van het project in de hele gemeente. In Q2 2018 is de opdracht hiervoor gegund aan Metafoor (zie stand van zaken). De planning voor de uitvoering van het project is als volgt:

• Bovenveen en Voorburg Noord: start november 2018
• Voorburg Midden /Oud, Voorburg West, Park Leeuwenbergh: start december 2018
• Damcentrum, Klein Plaspoelpolder, Leidschendam-Zuid, Zeeheldenwijk: start april 2019
• Stompwijk, landelijk gebied ten oosten van de Vliet: start juni 2019
• Leidsenhage, Park Veursehout, De Zijde, Duivenvoorde, Schakenbosch en het buitengebied ten westen van de Vliet: start september 2019
• 't Lien, De Rietvink: start november 2019
• Prinsenhof, De Heuvel, Amstelwijk, Damsigt, Verzetsheldenwijk, Raadhuiskwartier, Sijtwende 3 tot en met 5: start februari 2020
• Stompwijk, deel II: start eerste kwartaal 2021 (nader te bepalen, vanwege maatregelen Coronavirus).

Deze informatie is ook beschikbaar op de webpagina van de gemeente https://www.lv.nl/snippergroen-kopen.

Communicatie
Een belangrijk aspect in het project Snippergroen is de communicatie. Wanneer de gemeente grond actief wil uitgeven, is de ervaring van het projectbureau dat goede communicatie richting bewoners sterk bijdraagt aan een positief verloop van het project, Dit ondanks de vervelende boodschap van de gemeente, waarbij we bewoners wijzen op geconstateerde afwijkingen in de eigendomsgrenzen. Onderdeel van de aanpak van het projectbureau is om breed te communiceren met bewoners en belanghebbenden en een positieve houding aan te nemen. Er worden informatieavonden en inloopspreekuren georganiseerd en persoonlijke gesprekken gevoerd (indien wenselijk).

Proces
Voor een goede communicatie is het uitrollen van een goed en duidelijk proces van de uitvoering in het project belangrijk. Intussen heeft de gemeentelijke ombudsman zich ook gebogen over dit proces van de gemeente. De gemeentelijke ombudsman had een helder oordeel: de gemeente voert het proces om te komen tot het oordeel van oneigenlijk grondgebruik zorgvuldig.