Flexwonen

De gemeenteraad heeft op 7 december 2021 de motie Flexwoningen (ID 648) unaniem aangenomen. Onder meer wordt het college specifiek gevraagd de mogelijkheden voor flexwonen binnen de gemeente in kaart te brengen, in gesprek te gaan met verschillende betrokken partijen en de gemeenteraad daarna concrete mogelijkheden voor te leggen. Volgens de motie is het flexwonen bestemd voor meerdere doelgroepen.

Het project flexwonen is er op gericht om met de woningcorporaties vóór 1 januari 2024 minimaal 200 huurders in flexwoningen te hebben geplaatst. Een aantal dat is gebaseerd op de doorstroomcapaciteit naar vrijkomende reguliere woningen en de verwachte beschikbaarheid en geschiktheid van flexwoonlocaties. Flexwoningen zijn een tijdelijke oplossing voor het tekort aan passende woonruimte voor statushouders en andere doelgroepen van spoedzoekers. Daartoe behoren starters, studenten, mensen die gescheiden zijn, arbeidsmigranten en mensen die voor werk of stage korte tijd huisvesting nodig hebben. Flexwoningen zijn niet bestemd voor de opvang van vluchtelingen.

De gemeente is de aanjager en verbindt de verschillende partijen. Na de bestuurlijke besluitvorming op locatieniveau en de gemaakte (financiële) afspraken wordt de rol van de gemeente minder omvattend. De woningcorporaties zorgen dan voor de realisatie, de exploitatie en de financiering van de flexwoningen. Een zorgvuldige aanpak en slagvaardige samenwerking met de woningcorporaties is van groot belang.  De gemeente en de woningcorporaties hebben ervoor gekozen om (vanuit ieders verantwoordelijkheid) langs projectmatige weg het flexwonen aan te sturen.

In april 2022 is gestart met het inventariseren van panden en percelen die voor langere tijd (minimaal voor 10 jaar) beschikbaar zijn en geen stagnatie opleveren voor de geplande reguliere woningbouwplannen. De inrichting en het beheer van meerdere kleinschalige locaties is relatief duur. Daarom is in eerste instantie gezocht naar vrijliggende danwel vrijkomende locaties waar op tijdelijke basis 25 of meer woonunits realiseerbaar zijn. De woningcorporaties hebben leegstaande panden ingebracht.

De gemeenteraad is met een brief d.d. november 2022 geïnformeerd over de stand van zaken van dit project. Onder meer is gemeld dat de navolgende locaties potentieel geschikt lijken voor flexwonen: woon-zorgcomplex Sonneruyter, de panden Oude Trambaan 51 en De Tol 32a en een tweetal locaties in Stompwijk, zijnde Zustersdijk 18 en Van Santhorststraat (waarvan uiteindelijk één voor flexwonen te bestemmen).

Voor de eerstgenoemde drie locaties is inmiddels een programma van eisen opgesteld en is een kosten-batenanalyse in een vergevorderd stadium. De haalbaarheid van flexwonen is vooralsnog onzeker. Dit ondanks de in te brengen rijkssubsidies (waarover meer in de financiële paragraaf).

Naar verwachting zullen de businesscases ter nadere besluitvorming in het tweede kwartaal van dit jaar aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Het vervolgtraject start niet eerder dan nadat tot bindende afspraken met samenwerkende partijen is gekomen en de gemeenteraad een positief besluit heeft genomen. Dat traject bestaat uit het vervolgen van de communicatie met de omwonenden en het doorlopen van de planologische procedures en (na verkrijging van de vereiste vergunningen) de voorbereiding en realisatie.

Parallel aan de haalbaarheidsstudies loopt de inventarisatie naar andere geschikte locaties door. Kansen voor nieuwe (opvolg)locaties worden blijvend verkend om zo snel mogelijk een oplossing te bieden aan het woningtekort. Er zijn verschillende locaties in beeld gekomen maar als niet geschikt of passend aangemerkt. Veelal omdat het reguliere bouwplanontwikkelingen zou gaan stagneren danwel dat er andere tijdelijke bestemmingen zijn voorzien.

Op basis van het coalitieakkoord 2022-2026 is voor het project flexwonen een bedrag van € 70.000  in de begroting 2023-2026 (jaarschijf 2023) geraamd. De gemeente maakt kosten voor de inhuur van externe deskundigheid. Daarnaast wordt flexwonen gestimuleerd door de rijksoverheid. Er zijn verschillende regelingen die voorzien in het financieel bijdragen van de realisatiekosten. Voor het project flexwonen zijn een tweetal subsidies toegekend van in totaal € 1,6 mln. (afgerond). Andere subsidiemogelijkheden worden momenteel verkend.

Zoals hiervoor vermeld zal de gemeenteraad in het tweede kwartaal van dit jaar nadere voorstellen worden voorgelegd omtrent flexwonen. Er is nog geen planning opgesteld voor het vervolgtraject. De besluiten van de gemeenteraad en de te maken afspraken met andere partijen als de woningcorporaties en grondeigenaren zijn bepalend zijn voor de vervolgstappen.

Bij de inrichting en inpassing van flexwonen en het traject dat zal worden gevolgd worden de inwoners nadrukkelijk betrokken. Hun gebiedskennis maakt de plannen voor flexwonen beter. De bewoners in de directie nabijheid van de genoemde kansrijke locaties ontvingen in november 2022 een brief waarin zij in een vroegtijdig stadium zijn geïnformeerd over de locatie-onderzoeken.

Het werken met flexwoningen is voor gemeenten en woningcorporaties nog relatief nieuw. Het is een uitdagende opgave in een tijd waarin voor gemeenten de taakstelling voor het huisvesten van statushouders nog wisselend is. Het belang van flexwoningen als flexibele schil van snel inzetbare woningen wordt onderkend. Maar dit betekent wel dat andere beleidsdoelstellingen of verwachtingen van inwoners en bedrijven in de knel kunnen komen.

Flexwonen brengt soelaas wanneer de huurders vlot kunnen doorstromen naar een passende (reguliere) huurwoning. Het realiseren van de opgave voor de bouw van sociale huurwoningen speelt hierbij een belangrijke rol.  Alleen dan kunnen taakstellingen op de langere termijn worden gehaald. Het zijn factoren die de gestelde ambities onder druk kunnen zetten. De financiën zijn een complicerende factor van andere aard. De hoogte van de bouw- en beheerkosten kunnen in de huidige markt de kansen op haalbaarheid verkleinen.