Uitvoeringsplan Rioleringsprojecten (UPR)

De huidige scope van het UPR bestaat na samenvoeging van enkele projecten uit de realisatie van 16 rioolprojecten: Prinsenhof-Laagbouw, Van Pabstlaan, Ridder Snouckaertlaan, Dr. van Noortstraat (als onderdeel van deelproject Bereikbaar Stompwijk), Marcellus Emantslaan, Veursestraatweg, Kon. Julianalaan, Zaagmolenstraat, Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan, Flaviusstraat / Overburgkade, Van Santhorststraat, Van Faukenbergestraat / Van Naeltwijckstraat, Huygenskwartier, ’t Hert, Duivenvoorde en Essesteijn. Aan het plan kunnen rioolprojecten worden toegevoegd (zie WRP 2022-2027) en/of projecten worden gebundeld. Ook kunnen projecten worden gekoppeld aan projecten van derden. Het UPR is daarmee flexibel en speelt in op nieuwe ontwikkelingen. Voor alle rioleringsprojecten geldt dat een projectplan wordt opgesteld. Daarin wordt onder meer de scope van project gedefinieerd en wordt nader ingegaan op de planning en aanpak, financiën, kwaliteit, organisatie en communicatie.
Herstelwerkzaamheden in het geval van calamiteiten en tijdelijk beheer behoren niet tot de scope van het uitvoeringsplan. Deze blijven de verantwoordelijkheid van de (reguliere) lijnorganisatie.

Met het vaststellen van de hemelwaterverordening op 5 oktober 2021 heeft de gemeenteraad de scope uitgebreid met het afkoppelen van de straatzijde van de particuliere daken. De investeringskredieten zijn hierop al eerder berekend. In de voorbereidingsfase van elk project zal de precieze gebiedsgrens waarvoor de hemelwaterverordening geldt worden vastgesteld, waarna het college die tot de gebiedsaanwijzing kan besluiten.

De rioleringsprojecten doorlopen een vijftal fasen: onderzoek, voorbereiding, aanbesteding, realisatie en nazorg/evaluatie. Het merendeel van de rioleringsprojecten bevindt zich nog in de (eerstgenoemde) onderzoeksfase of zal nog worden opgestart. In dit projectenboek wordt verslag gedaan van de rioleringsprojecten die dit jaar in uitvoering komen of kort daarna. De stand van zaken wordt in deze paragraaf beschreven. Op de financiële aspecten wordt in de navolgende paragraaf ingegaan.

Rioleringsproject Prinsenhof-Laagbouw
In 2020 is een participatietraject met de bewoners in het projectgebied gevolgd voor het inventariseren van kleinschalige maatregelen in het openbaar gebied. Dit heeft geresulteerd in diverse wensen en ideeën welke worden betrokken in het projectplan. De gemeenteraad heeft op 5 oktober 2021 het benodigde krediet voor de aanpassingen van de bovengrondse voorzieningen beschikbaar gesteld. Begin 2022 is gestart met de ontwerpfase (onderdeel voorbereidingsfase) waarbij de bewoners zijn geconsulteerd. Hun input wordt betrokken bij de totstandkoming van het definitieve ontwerp.  
De planning is er op dit moment op gericht dat het werk dit jaar verder wordt voorbereid en aanbesteed, zodat begin 2024 de werkzaamheden kunnen starten.
Dunea voert vanaf maart 2023 ook werkzaamheden uit. Deze zijn van een andere orde en vooraf afgestemd.

Rioleringsproject Ridder Snouckaertlaan
Nadat de raad in november 2022 geld beschikbaar heeft gesteld om al het omliggende straatwerk binnen het projectgebied mee te renoveren (werk met werk), is begin 2023 gestart met de voorbereidingsfase. Omdat het eerder uitgevoerde participatietraject niet geleid heeft tot extra kleinschalige maatregelen in de openbare ruimte, zou deze in de huidige situatie worden hersteld. De gemeente wilt echter als gevolg van de voorgenomen werkzaamheden de kans benutten om de openbare ruimte meer te vergroenen en de kruising Br. Ingenhoeslaan / Pr. Irenelaan veiliger in te richten. Deze aanpassingen worden in de ontwerpfase meegenomen. Hierbij worden de bewoners geconsulteerd en wordt hun input betrokken bij de totstandkoming van het definitieve ontwerp.
De planning is er op dit moment op gericht dat het werk dit jaar verder wordt voorbereid en aanbesteed, zodat begin 2024 de werkzaamheden kunnen starten.

Rioleringsproject Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan
In september 2021 zijn de direct omwonenden en belanghebbenden middels een enquête bevraagd naar hun wensen en ideeën voor kleinschalige maatregelen in het openbaar gebied. Tijdens dit participatietraject zijn, naast het bekend maken van de rioleringswerkzaamheden, ook twee andere ambities van de gemeente kenbaar gemaakt. Dit betreffen het deels ontharden van verhard oppervlak voor het appartementencomplex Pr. Bernhardlaan (realiseren plantvakken ten behoeve voor vergroening en klimaatadaptatie) en het verbreden van het tweerichtingen fietspad ter hoogte van het Burg. Feithplein (verbeteren fietsverkeersveiligheid). Uit de enquêtering is naar voren gekomen dat de bewoners voorkeur hebben voor een verbeterde vormgeving van de plantvakken dan dat nu in het project is voorzien. De raad heeft daarom  in november 2022 een voorstel goedgekeurd om aan deze wens te kunnen voldoen. In dit voorstel zijn tevens kosten voor het herstel van het omliggende straatwerk (werk met werk) meegenomen.
Begin 2023 is gestart met de ontwerpfase waarbij de bewoners worden geconsulteerd. Hun input wordt betrokken bij de totstandkoming van het definitieve ontwerp.  
De planning is er op dit moment op gericht dat het werk dit jaar verder wordt voorbereid en aanbesteed, zodat begin 2024 de werkzaamheden kunnen starten.

De bovenstaande tabel geeft de totale kosten per project aan. De grootste uitgaven worden gedaan in de uitvoeringsfase (bouwkosten). De  projecten Prinsenhof Laagbouw, Ridder Snouckaertlaan en Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan bevinden zich op dit moment nog niet in de uitvoeringsfase, hetgeen het relatief hoge saldo van nog te besteden middelen verklaart.

In het UPR zijn 16 uit te voeren rioleringsprojecten opgenomen. De totale omvang van de uitvoeringskosten is geraamd op ca. € 73 miljoen en worden vooral gedekt uit de baten van rioolheffing. Het andere deel wordt gedekt door kredieten die afzonderlijk door de raad worden vrijgegeven. Dit zijn kosten voor maatregelen die nodig of gewenst zijn en die met de rioolprojecten meegenomen worden, zoals verbetering omliggend straatwerk, extra vergroening/ klimaatadaptatie en/of bewonerswensen. Kosten oor het volledig herstellen van de openbare ruimte danwel eventuele extra kosten voor de verbetering van de openbare ruimte mogen op basis van regelgeving niet gedragen worden uit de baten van rioolheffing. Voor dergelijke (bovengrondse) voorzieningen zal separaat een krediet worden aangevraagd bij de gemeenteraad. Eind 2022 is er een prestentatie gehouden over de rioolprojecten in een beeldvormde raad. Met de opgehaalde informatie zijn wij aan het bekijken of we het proces rond om de voorstellen richting de raad kunnen optimaliseren.
Zoals aangegeven in de vorige paragraaf wordt verslag gedaan van de financiële stand van zaken van de in voorbereiding en/of in uitvoering zijnde rioleringsprojecten.

Hieronder zijn per project de financiële consequenties aangegeven a.g.v. de laatste raads-/ commissiebehandeling.

Rioleringsproject Ridder Snouckaertlaan
De gemeenteraad heeft in november 2022 het krediet van het project verhoogd met € 210.000.

Rioleringsproject Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan
De gemeenteraad heeft in november 2022 het krediet van het project verhoogd met € 230.000.

Voor de genoemde 16 rioolprojecten geldt een planning op hoofdlijnen. Gesteld kan worden dat voor 10 projecten stagnatie is opgetreden. De voornaamste oorzaak is een tekort aan ambtelijke capaciteit, personele wijzigingen binnen het planteam en de invloed van nabijgelegen andere ruimtelijke projecten. Voor deze projecten geldt dat er een vertraging is opgelopen die varieert tussen de 3 en 12 maanden. De planning van maart 2023 is gevoegd bij deze rapportage en dient als basis voor het actualiseren van het Investeringsplan 2023-2030.

Bewoners en ondernemers denken mee (participeren) over kleinschalige aanpassingen in de openbare ruimte die mogelijk zijn wanneer er een rioolproject uitgevoerd wordt. Daarbij worden zij ook geënthousiasmeerd maatregelen op eigen terrein te nemen die helpen om regenwater op te vangen of te verwerken. Om te zorgen dat bewoners en ondernemers vertrouwen in de gemeente hebben zodat zij sneller en meer bereid zijn hun mening en wensen aan te geven en de gemeente te helpen, is het belangrijk uniform, stabiel en consequent over te komen. Dat wordt bereikt door in alle rioolprojecten zo eenduidig mogelijk te communiceren en bewoners en ondernemers per rioolproject op zo veel mogelijk dezelfde wijze te laten meedenken. Handvatten om dit te realiseren (zoals een communicatieboodschap, communicatie-/participatiestrategie en in te zetten communicatiemiddelen) staan in het overkoepelende communicatie-/participatieplan UPR.

Voor het uitvoeringsplan gelden de navolgende communicatiedoelen:

• Geïnformeerde doelgroepen: bewoners en ondernemers zijn op de hoogte en weten wat er speelt, waar en wanneer het speelt, wat zij kunnen verwachten, wanneer zij kunnen meedoen (participeren), waarover en op welke manier, wat de participatieruimte is en wat er met de input die zij leveren gedaan wordt, wat eventuele onderzoeksresultaten zijn en waar zij terecht kunnen bij vragen, klachten, tips en opmerkingen
• Begrip: bewoners en ondernemers hebben begrip voor eventuele hinder en overlast (tijdens de uitvoering van de rioolwerkzaamheden)
• Betrokkenheid: bewoners en ondernemers voelen zich betrokken en willen meedenken over de inrichting van de openbare ruimte. Zij voelen zich vrij en welkom om hun wensen en ideeën door te geven. Zij voelen zich serieus genomen en hebben vertrouwen in een goed verloop van het hele proces
• Draagvlak: bewoners en ondernemers willen meedoen en een bijdrage leveren aan een duurzaam watersysteem door maatregelen op eigen terrein te nemen, zoals het vergroenen van hun tuin, afkoppelen van dakwater en plaatsen van een regenton

De rioolprojecten dienen te voldoen aan de overdrachtscriteria van de gemeente die zijn neergelegd in het Handboek Beheer Openbare Ruimte. Zoals voor ieder project geldt, zijn ook de rioolprojecten onderworpen aan verschillende risico’s die het projectresultaat en de kwaliteit kunnen beïnvloeden.

Voor het Uitvoeringsplan Rioleringsprojecten is een risicodossier opgesteld. Hieronder wordt nader ingegaan op de voornaamste risico’s.

1. Financieel: onvoldoende budget
Maatregel(en): vooraf heldere scope bepalen en vastleggen. Risico’s vertalen in budgetten voor onvoorziene omstandigheden. Periodieke actualisatie van de financiële administratie en meerjarenraming.

2. Technisch: onverwachte situaties voor wat betreft onder meer de bodemgesteldheid, het grondwater, de funderingen, het verleggen van kabels en leidingen en op het gebied van archeologie.
Maatregel(en): gedegen voorbereiding van de rioolprojecten, een uitgebreide inventarisatie van de bestaande situatie en het tijdig opstarten van onderzoeken.

3. Organisatie: onvoldoende capaciteit en kwaliteit
Maatregel(en): opzetten van een passende organisatie (incl. functiebeschrijvingen en urenramingen). Tussentijds evalueren en zonodig bijstellen van de organisatie- en overlegstructuur. Inhuur van externe deskundigheid.

4. Vergunningen en besluiten (doorlooptijden)
Maatregel(en): projectenplanningen opstellen die in voldoende mate voorzien in doorlooptijden, rekening houdend met mogelijke bezwaar- en beroepsprocedures.

5. Omgeving: duurzaam betrokkenen keren zich tegen de projectmaatregelen. Afkalvend draagvlak
Maatregel(en): volgen van een passend participatie- en communicatietraject. Verrichten van een stakholdersanalyse. Inzet van een omgevingsmanager en passende communicatiemiddelen (zoals bijvoorbeeld een bouwapp).

6. Aanbesteding van werken (lange doorlooptijden en contractdiscussies)
Maatregel(en): het opstellen van een inkoopplan voor het doorlopen van efficiënte aanbestedingsprocedures en planrealisatie. Inzet van specialisten.