Uitvoeringsplan Rioleringsprojecten (UPR)

De huidige scope van het UPR bestaat na samenvoeging van enkele projecten uit de realisatie van 17 rioolprojecten: Strabolaan, Prinsenhof-Laagbouw, Van Pabstlaan, Ridder Snouckaertlaan, Dr. van Noortstraat (als onderdeel van deelproject Bereikbaar Stompwijk), Marcellus Emantslaan, Veursestraatweg, Kon. Julianalaan, Zaagmolenstraat, Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan, Flaviusstraat / Overburgkade, Van Santhorststraat, Van Faukenbergestraat / Van Naeltwijckstraat, Huygenskwartier, ’t Hert, Duivenvoorde en Essesteijn. Aan het plan kunnen rioolprojecten worden toegevoegd (zie WRP 2022-2027) en/of projecten worden gebundeld. Ook kunnen projecten worden gekoppeld aan projecten van derden. Het UPR is daarmee flexibel en speelt in op nieuwe ontwikkelingen. Voor alle rioleringsprojecten geldt dat een projectplan wordt opgesteld. Daarin wordt onder meer de scope van project gedefinieerd en wordt nader ingegaan op de planning en aanpak, financiën, kwaliteit, organisatie en communicatie.
Herstelwerkzaamheden in het geval van calamiteiten en tijdelijk beheer behoren niet tot de scope van het uitvoeringsplan. Deze blijven de verantwoordelijkheid van de (reguliere) lijnorganisatie.

Met het vaststellen van de hemelwaterverordening op 5 oktober 2021 heeft de gemeenteraad de scope uitgebreid met het afkoppelen van de straatzijde van de particuliere daken. De investeringskredieten zijn hierop al eerder berekend. In de voorbereidingsfase van elk project zal de precieze gebiedsgrens waarvoor de hemelwaterverordening geldt worden vastgesteld, waarna het college die tot de gebiedsaanwijzing kan besluiten.

De rioleringsprojecten doorlopen een vijftal fasen: onderzoek, voorbereiding, aanbesteding, realisatie en nazorg/evaluatie. Het merendeel van de rioleringsprojecten bevindt zich nog in de (eerstgenoemde) onderzoeksfase of zal nog worden opgestart. In dit projectenboek wordt verslag gedaan van de rioleringsprojecten die dit jaar in uitvoering komen of kort daarna. De stand van zaken wordt in deze paragraaf beschreven. Op de financiële aspecten wordt in de navolgende paragraaf ingegaan.

Rioleringsproject Strabolaan
Het werk is medio september 2021 gestart. Na een jaar uitvoering zijn de rioolwerkzaamheden zonder problemen en op tijd afgerond. Er is een gescheiden rioolstelsel aangelegd waarbij het hemelwaterriool het regenwater afgeeft aan de sloten. Daarnaast is er drainage aangelegd om het grondwater te reguleren. Hiermee spelen we in op het voorkomen van klimaatproblematiek zoals droogte en wateroverlast. Door participatie zijn met het project direct ook extra groenmaatregelen en speelvoorzieningen getroffen. Ook is een flora en fauna toren gerealiseerd. In het najaar van 2022 worden de beplantingswerkzaamheden uitgevoerd en start de nazorgfase.

Rioleringsproject Prinsenhof-Laagbouw
In 2020 is een participatietraject met de bewoners in het projectgebied gevolgd voor het inventariseren van kleinschalige maatregelen in het openbaar gebied. Dit heeft geresulteerd in diverse wensen en ideeën welke worden betrokken in het projectplan. De gemeenteraad heeft op 5 oktober 2021 het benodigde krediet voor de aanpassingen van de bovengrondse voorzieningen beschikbaar gesteld. Begin 2022 is gestart met de ontwerpfase waarbij de bewoners zijn geconsulteerd. Hun input wordt betrokken bij de totstandkoming van het definitieve ontwerp.  
De planning blijft er op gericht dat het werk dit jaar verder wordt voorbereid, zodat begin 2023 de aanbesteding kan plaatsvinden en de werkzaamheden medio 2023 kunnen starten.

Rioleringsproject Ridder Snouckaertlaan
Voor dit project is de voorbereiding opgestart met de verwachting dat de uitvoering in het tweede kwartaal van 2023 zal aanvangen. Tijdens het participatietraject met de bewoners zijn er geen concrete wensen en ideeën voor kleinschalige maatregelen in de openbare ruimte naar voren gekomen. Dit houdt in dat openbare ruimte na de werkzaamheden in de huidige situatie wordt hersteld. Om ook het omliggende straatwerk direct met dit werk mee te renoveren (werk met werk) is extra geld benodigd. Hiervoor wordt de raad in november 2022 een voorstel voorgelegd.

Rioleringsproject Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan
In september 2021 zijn de direct omwonenden en belanghebbenden middels een enquête bevraagd naar hun wensen en ideeën voor kleinschalige maatregelen in het openbaar gebied. Tijdens dit participatietraject zijn, naast het bekend maken van de rioleringswerkzaamheden, ook twee andere ambities van de gemeente kenbaar gemaakt. Dit betreffen het deels ontharden van verhard oppervlak voor het appartementencomplex Pr. Bernhardlaan (realiseren plantvakken ten behoeve voor vergroening en klimaatadaptatie) en het verbreden van het tweerichtingen fietspad ter hoogte van het Burg. Feithplein (verbeteren fietsverkeersveiligheid). Uit de enquêtering is naar voren gekomen dat de bewoners voorkeur hebben voor een verbeterde vormgeving van de plantvakken dan dat nu in het project is voorzien. De raad wordt daarom in november 2022 een voorstel voorgelegd om aan deze wens te kunnen voldoen. In dit voorstel worden tevens  kosten voor het herstel van het omliggende straatwerk (werk met werk) meegenomen.
De planning is er op gericht dat het werk dit jaar verder wordt voorbereid, zodat begin 2023 de aanbesteding kan plaatsvinden en de werkzaamheden medio 2023 kunnen starten.

De bovenstaande tabel geeft de totale kosten per project aan. De grootste uitgaven worden gedaan in de uitvoeringsfase (bouwkosten). In tegenstelling tot het project Strabolaan bevinden de projecten Prinsenhof Laagbouw, Ridder Snouckaertlaan en Pr. Bernhardlaan / Spinozalaan zich op dit moment nog niet in deze uitvoeringsfase, hetgeen het relatief hoge saldo van nog te besteden middelen verklaart.

In het UPR zijn 17 uit te voeren rioleringsprojecten opgenomen. De totale omvang van de uitvoeringskosten is geraamd op ca. € 77 miljoen en worden vooral gedekt uit de baten van rioolheffing. Het andere deel wordt gedekt door kredieten die afzonderlijk door de raad worden vrijgegeven. Dit zijn kosten voor maatregelen die nodig of gewenst zijn en die met de rioolprojecten meegenomen worden, zoals verbetering omliggend straatwerk, extra vergroening/ klimaatadaptatie en/of bewonerswensen. Kosten oor het volledig herstellen van de openbare ruimte danwel eventuele extra kosten voor de verbetering van de openbare ruimte mogen op basis van regelgeving niet gedragen worden uit de baten van rioolheffing. Voor dergelijke (bovengrondse) voorzieningen zal separaat een krediet worden aangevraagd bij de gemeenteraad.
Zoals aangegeven in de vorige paragraaf wordt verslag gedaan van de financiële stand van zaken van de in voorbereiding en/of in uitvoering zijnde rioleringsprojecten.

Hieronder zijn per project de financiële consequenties aangegeven a.g.v. de laatste raads-/ commissiebehandeling.

Rioleringsproject Prinsenhof-Laagbouw
De gemeenteraad heeft in juli 2022 het krediet voor de rioleringswerkzaamheden verhoogd met € 1.221.000 en een extra krediet beschikbaar gesteld voor klimaatadaptatie van € 849.000.

Rioleringsproject Ridder Snouckaertlaan
De gemeenteraad heeft in juli 2022 het krediet voor de rioleringswerkzaamheden verhoogd met € 300.000.

Voor de genoemde 17 rioolprojecten geldt een planning op hoofdlijnen. Gesteld kan worden dat voor 10 projecten stagnatie is opgetreden. De voornaamste oorzaak is een tekort aan ambtelijke capaciteit en personele wijzigingen binnen het planteam. Voor deze projecten geldt dat er een vertraging is opgelopen die varieert tussen de 3 en 12 maanden. De planning van augustus 2022 is gevoegd bij deze rapportage en dient als basis voor het actualiseren van het Investeringsplan 2023-2030.

Bewoners en ondernemers denken mee (participeren) over kleinschalige aanpassingen in de openbare ruimte die mogelijk zijn wanneer er een rioolproject uitgevoerd wordt. Daarbij worden zij ook geënthousiasmeerd maatregelen op eigen terrein te nemen die helpen om regenwater op te vangen of te verwerken. Om te zorgen dat bewoners en ondernemers vertrouwen in de gemeente hebben zodat zij sneller en meer bereid zijn hun mening en wensen aan te geven en de gemeente te helpen, is het belangrijk uniform, stabiel en consequent over te komen. Dat wordt bereikt door in alle 14 rioolprojecten zo eenduidig mogelijk te communiceren en bewoners en ondernemers per rioolproject op zo veel mogelijk dezelfde wijze te laten meedenken. Handvatten om dit te realiseren (zoals een communicatieboodschap, communicatie-/participatiestrategie en in te zetten communicatiemiddelen) staan in het overkoepelende communicatie-/participatieplan UPR.

Voor het uitvoeringsplan gelden de navolgende communicatiedoelen:

• Geïnformeerde doelgroepen: bewoners en ondernemers zijn op de hoogte en weten wat er speelt, waar en wanneer het speelt, wat zij kunnen verwachten, wanneer zij kunnen meedoen (participeren), waarover en op welke manier, wat de participatieruimte is en wat er met de input die zij leveren gedaan wordt, wat eventuele onderzoeksresultaten zijn en waar zij terecht kunnen bij vragen, klachten, tips en opmerkingen
• Begrip: bewoners en ondernemers hebben begrip voor eventuele hinder en overlast (tijdens de uitvoering van de rioolwerkzaamheden)
• Betrokkenheid: bewoners en ondernemers voelen zich betrokken en willen meedenken over de inrichting van de openbare ruimte. Zij voelen zich vrij en welkom om hun wensen en ideeën door te geven. Zij voelen zich serieus genomen en hebben vertrouwen in een goed verloop van het hele proces
• Draagvlak: bewoners en ondernemers willen meedoen en een bijdrage leveren aan een duurzaam watersysteem door maatregelen op eigen terrein te nemen, zoals het vergroenen van hun tuin, afkoppelen van dakwater en plaatsen van een regenton

De rioolprojecten dienen te voldoen aan de overdrachtscriteria van de gemeente die zijn neergelegd in het Handboek Beheer Openbare Ruimte. Zoals voor ieder project geldt, zijn ook de rioolprojecten onderworpen aan verschillende risico’s die het projectresultaat en de kwaliteit kunnen beïnvloeden.

Voor het Uitvoeringsplan Rioleringsprojecten is een risicodossier opgesteld. Hieronder wordt nader ingegaan op de voornaamste risico’s.

1. Financieel: onvoldoende budget
Maatregel(en): vooraf heldere scope bepalen en vastleggen. Risico’s vertalen in budgetten voor onvoorziene omstandigheden. Periodieke actualisatie van de financiële administratie en meerjarenraming.

2. Technisch: onverwachte situaties voor wat betreft onder meer de bodemgesteldheid, het grondwater, de funderingen, het verleggen van kabels en leidingen en op het gebied van archeologie.
Maatregel(en): gedegen voorbereiding van de rioolprojecten, een uitgebreide inventarisatie van de bestaande situatie en het tijdig opstarten van onderzoeken.

3. Organisatie: onvoldoende capaciteit en kwaliteit
Maatregel(en): opzetten van een passende organisatie (incl. functiebeschrijvingen en urenramingen). Tussentijds evalueren en zonodig bijstellen van de organisatie- en overlegstructuur. Inhuur van externe deskundigheid.

4. Vergunningen en besluiten (doorlooptijden)
Maatregel(en): projectenplanningen opstellen die in voldoende mate voorzien in doorlooptijden, rekening houdend met mogelijke bezwaar- en beroepsprocedures.

5. Omgeving: duurzaam betrokkenen keren zich tegen de projectmaatregelen. Afkalvend draagvlak
Maatregel(en): volgen van een passend participatie- en communicatietraject. Verrichten van een stakholdersanalyse. Inzet van een omgevingsmanager en passende communicatiemiddelen (zoals bijvoorbeeld een bouwapp).

6. Aanbesteding van werken (lange doorlooptijden en contractdiscussies)
Maatregel(en): het opstellen van een inkoopplan voor het doorlopen van efficiënte aanbestedingsprocedures en planrealisatie. Inzet van specialisten.