Duurzaamheid

De gemeente wil grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid energie en milieu. De ambitie is een CO2 neutrale gemeente met een circulaire economie in 2050. De acties binnen de diverse thema’s binnen het programma dragen daaraan bij.
Voor het thema energie (inclusief participatie) geldt de volgende hoofddoelstelling:
Het doel is CO2-neutraal en van het aardgas af in 2050.
Daartoe wordt samengewerkt en gemeentelijke inbreng geleverd in regionaal verband via de Regionale Energie Strategie RES, er is een Lokale Energie Strategie (LES) opgesteld en een Transitievisie Warmte (TVW). Het beleid in de LES en TVW is tot stand gekomen in samenspraak met inwoners en andere stakeholders. Het vastgestelde beleid vormt de opmaat naar de wijkaanpak waarbij een start is gemaakt met de eerste transitiewijk: de Heuvel/ Amstelwijk. Successievelijk wordt de wijkaanpak de komende 30 jaar uitgerold over de gehele gemeente.
Te onderscheiden thema’s binnen de energietransitie (en participatie)
De afgeleide doelstellingen van de hoofddoelstelling in de vorm van acties zijn:

1. 35% energiebesparing in 2050 door middel van isolatie
2. Duurzame opwek van elektriciteit door maximaal in te zetten op zonnepanelen
3. Een verkenning van alternatieve warmtebronnen
4. Een gedegen plan van aanpak ontwikkelen om in samenspraak met inwoners en alle andere stakeholders te komen tot een wijkaanpak
5. Effectieve (subsidie) instrumenten in te zetten om inwoners, VvE’s e.d. te stimuleren duurzaamheidsmaatregelen te nemen
6. Het verduurzamen van het gemeentelijk eigendom als voorbeeldfunctie
7. Het helpen verduurzamen van de schoolgebouwen

Participatie vormt een rode draad binnen al deze acties. Zonder participatie ontstaat geen draagvlak voor de oplossingen die bijdragen aan de hoofddoelstelling. Door participatie wordt de kwaliteit van de plannen verbeterd.

Thema Energietransitie
De LES en de TVW vormen de basis waarop de energietransitie vormgegeven wordt. De documenten zijn door de raad op 7 december 2021 besproken en vastgesteld. De uitgangspunten zoals opgenomen in beide documenten worden binnen het thema uitgewerkt, het thema valt uiteen in de volgende onderdelen:

• Energiebesparing
• Opwek
• Warmte
• Participatie/Communicatie

Om hier invulling aan te geven zijn recentelijk de volgende besluiten genomen:

• Op 10 mei 2022 heeft de gemeenteraad de notitie Duurzaam Bouwen vastgesteld -  raadsbesluit Notitie Duurzaam Bouwen
• Op 7 juni 2022 heeft de gemeenteraad de Voorziening Verduurzaming Onderwijshuisvesting vastgesteld - raadsbesluit Voorziening Verduurzaming Onderwijshuisvesting

De volgende acties zijn in uitvoering:

• De wijkaanpak in de eerste transitiewijk de Heuvel/ Amstelwijk is gestart en de eerste gesprekken zijn gevoerd met de inwoners en stakeholders
• Het benutten van de rijkssubsidie nationaal isolatieprogramma
• Stappen worden gezet in het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed, onder meer het gemeentelijke pand aan de Groene Zoom en de gebouwen van de begraafplaats aan de Rodelaan
• In dit kader wordt ook onderzocht of een beroep kan worden gedaan op de rijkssubsidieregeling Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) ten behoeve van het verduurzamen van de gemeentelijke panden
• In samenspraak met het sociaal domein wordt onderzocht op welke wijze de ontvangen rijksgelden voor de bestrijding van energiearmoede het meest effectief kunnen worden besteed aan energiebesparende maatregelen
• In samenwerking met het Regionaal Energieloket zijn diverse acties in gang gezet ter ondersteuning van inwoners en inwonersinitiatieven

Voorstaande bedragen zijn via het bestedingsplan dat door de raad in zomer van 2021 is vastgesteld, verwerkt naar jaarschijven in de begroting. Voorstaande bedragen zien toe op 2022. Middelen die in het begrotingsjaar niet worden besteed, vloeien terug in de bestemmingsreserve en blijven op die wijze behouden voor de bestemming.  

1. De verduurzaming van de gebouwen op de begraafplaats aan de Rodelaan wordt nog dit jaar aanbesteed waarmee de middelen voor dit jaar naar verwachting in zijn geheel worden besteed.
2. In juni 2022 is door de gemeenteraad de voorziening verduurzaming onderwijshuisvesting vastgesteld. Schoolbesturen kunnen via een aanvraag een beroep doen op de beschikbare middelen. Er zijn aanvragen van de schoolbesturen in voorbereiding. De prijsstijgingen waarmee de schoolbesturen worden geconfronteerd leiden echter tot vertraging in de besluitvorming. Het bedrag voor dit jaar zal derhalve bij de tweede Turap worden afgeraamd en vloeit terug in de bestemmingsreserve waardoor het voor komende jaren wel behouden blijft. De gemeente is in gesprek met de schoolbesturen hoe eventuele belemmeringen kunnen worden weggenomen.  
3. Met de start van de wijkaanpak in de eerste transitiewijk de Heuvel/Amstelwijk, het op orde krijgen van de capaciteit, het ondersteunen van initiatieven van inwoners, het Regionale energieloket en andere partners ligt de besteding van deze middelen op schema.
4. Dit geldt ook voor de stimuleringssubsidie voor bewoners om woningen te verduurzamen door isolatie en groene daken. Wel is er enige overloop tussen de subsidiejaren als gevolg van de druk op de aannemersmarkt (gebrek aan aannemers en materialen) waardoor het langer duurt voordat een subsidie definitief kan worden vastgesteld. Van deze subsidieregeling wordt goed gebruik gemaakt. Het aantal leningen die wordt afgesloten met het nationaal Warmtefonds en waarvoor de gemeente een rentekorting verstrekt blijft nog wel enigszins achter bij de verwachtingen.

In het projectenboek wordt alleen de financiële doorvertaling van het bestedingsplan in de begroting 2021-2024 verantwoord. Structurele budgetten in de lopende begroting die in beperkte mate ook voor de energietransitie kunnen worden ingezet, worden via de P&C-cyclus verantwoord.

Dit najaar worden in de eerste transitiewijk de Heuvel/Amstelwijk gesprekken gevoerd met inwoners en ander stakeholders als start om te komen tot een wijkuitvoeringsprogramma. Tevens worden samen met het Regionaal Energieloket een actie opgezet om te komen tot collectieve inkoop voor isolatie voor inwoners, wordt met VVE’s bezien waar de ondersteuningsbehoefte uit bestaat en samen met Energy Common en eventuele derden bezien hoe meer energiecoaches kunnen worden geworven en ingeschakeld om inwoners van advies te dienen. Met hulp van
‘Buurkracht’ wordt een initiatief in Voorburg-oud om als inwoners te verduurzamen ondersteund. Daarnaast worden acties rondom opwek (zonnepanelen) en besparen (isolatie) verder uitgebreid.

Naast participatie is communicatie één van de pijlers om de doelstellingen op het thema Energie(transitie) te bereiken. Met gerichte campagnes in de lokale media, via sociale media, webinars, informatiebijeenkomsten enz. wordt doorlopend aandacht besteed aan het programma en de energietransitie in het bijzonder.

De grootste risico’s met betrekking tot het thema energie (participatie) zijn:

1. Onduidelijkheid rijksbeleid en bijbehorende financiën
2. Onduidelijkheid hoever de regierol van gemeenten strekt
3. Het niet halen van de planning in 2050
4. Het ontbreken van draagvlak bij inwoners en andere stakeholders voor oplossingen
5. Het ontbreken van ruimtelijke of technische oplossingen
6. Het wekken van onrealistische verwachtingen
7. Krapte op de aannemersmarkt en materialen

Het bovenstaande laat onverlet dat er stappen gezet moeten worden en dat moet worden ingezet op meerdere mogelijkheden om tot verwezenlijking te komen van de doelstellingen. Timing en tijdig aanhaken op kansen is daarbij essentieel. Het realiseren van de doelstellingen zal alleen stap voor stap kunnen worden bereikt. Begin 2022 heeft ambtelijk een risicoanalyse plaatsgevonden om nog scherper te kunnen sturen op kansen en bedreigingen. Een dergelijke risicoanalyse wordt periodiek herhaald.