Duurzaamheid

De gemeente wil grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid. De ambitie is een CO2-neutrale gemeente met een circulaire economie in 2050. De acties binnen de diverse thema’s binnen het programma dragen daaraan bij.

Voor het thema energie (inclusief participatie) geldt de volgende hoofddoelstelling:
Het doel is CO2-neutraal en van het aardgas af in 2050.

Daartoe wordt samengewerkt en gemeentelijke inbreng geleverd in regionaal verband via de Regionale Energie Strategie (RES), er is een Lokale Energie Strategie (LES) opgesteld en een Transitievisie Warmte (TVW). Het beleid in de LES en TVW is tot stand gekomen in samenspraak met inwoners en andere stakeholders. Het vastgestelde beleid vormt de opmaat naar de wijkaanpak waarbij in 2022 een start is gemaakt met de eerste transitiewijk: de Heuvel/ Amstelwijk. Successievelijk wordt de wijkaanpak de komende 30 jaar uitgerold over de gehele gemeente.

De afgeleide doelstellingen van de hoofddoelstelling in de vorm van acties zijn:

1. 35% energiebesparing in 2050 door middel van isolatie
2. Duurzame opwek van elektriciteit door maximaal in te zetten op zonnepanelen
3. Een verkenning van alternatieve warmtebronnen
4. Een gedegen plan van aanpak ontwikkelen om in samenspraak met inwoners en alle andere stakeholders te komen tot een wijkaanpak
5. Effectieve (subsidie) instrumenten in te zetten om inwoners, VvE’s e.d. te stimuleren duurzaamheidsmaatregelen te nemen
6. Het verduurzamen van het gemeentelijk eigendom als voorbeeldfunctie
7. Het helpen verduurzamen van de schoolgebouwen

Participatie vormt een rode draad binnen al deze acties. Zonder participatie ontstaat geen draagvlak voor de oplossingen die bijdragen aan de hoofddoelstelling. Door participatie wordt de kwaliteit van de plannen verbeterd.

Thema Energietransitie
De LES en de TVW vormen de basis waarop de energietransitie vormgegeven wordt. De documenten zijn door de raad op 7 december 2021 besproken en vastgesteld. De uitgangspunten zoals opgenomen in beide documenten worden binnen het thema uitgewerkt, het thema valt uiteen in de volgende onderdelen:

• Energiebesparing
• Opwek
• Warmte
• Participatie/Communicatie

Om hier invulling aan te geven zijn recentelijk de volgende besluiten genomen:

• Op 10 mei 2022 heeft de gemeenteraad de notitie Duurzaam Bouwen vastgesteld -  raadsbesluit Notitie Duurzaam Bouwen
• Op 7 juni 2022 heeft de gemeenteraad de Voorziening Verduurzaming Onderwijshuisvesting vastgesteld - raadsbesluit Voorziening Verduurzaming Onderwijshuisvesting

De volgende acties zijn in uitvoering:

• De wijkaanpak in de eerste transitiewijk de Heuvel/ Amstelwijk is gestart en de eerste bijeenkomsten hebben plaatsgevonden met de inwoners en stakeholders
• Er is een gestart met de opstelling van een plan van aanpak om samen met de inwoners en stakeholders een breed gedragen wijkuitvoeringsplan voor  Heuvel/Amstelwijk tot stand te gaan brengen
• Er is een start gemaakt met het onderzoek naar schone energie in de Heuvel/ Amstelwijk
• Ook andere wijken waar initiatieven zijn voor verduurzaming worden ondersteund, bijvoorbeeld door Buurkracht
• Energieklushulpen in het kader van aanpak energiearmoede
• Het benutten van de rijkssubsidie nationaal isolatieprogramma
• In samenwerking met het Regionaal Energieloket zijn webinars over collectieve inkoop van dubbel glas, isolatiemaatregelen en zonnepanelen georganiseerd. Deze waren druk bezocht
• Stappen worden gezet in het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed. Er heeft vooronderzoek plaatsgevonden voor onder meer het gemeentelijke pand op de begraafplaats Noorthey aan de Tuinenlaan in woonkern Leidschendam, de gebouwen van de begraafplaats aan de Rodelaan en de isolatie van het dak van het Veur theater in Leidschendam. Daarnaast is het groendak van het gemaal in Leidschendam uitgevoerd.  

Het financieel overzicht loopt van 1 januari 2022 tot en met 31 december 2022
Deze bedragen zijn via het bestedingsplan dat door de raad in zomer van 2021 is vastgesteld, verwerkt naar jaarschijven in de begroting. Voorstaande bedragen zien nog toe op 2022. Middelen die in het begrotingsjaar niet worden besteed, vloeien terug in de bestemmingsreserve en blijven op die wijze behouden voor de bestemming.  

1. De gebouwen van de begraafplaats aan de Rodelaan en het gebouw op de begraafplaats aan de Tuinenlaan worden in 2023 aanbesteed. Vervolgens wordt gestart met de uitvoering van de verduurzamingsmaatregelen. Dit binnen de beschikbare middelen van het krediet.
2. In juni 2022 is door de gemeenteraad de voorziening verduurzaming onderwijshuisvesting vastgesteld. Schoolbesturen kunnen via een aanvraag een beroep doen op de beschikbare middelen. Er zijn aanvragen van de schoolbesturen in voorbereiding. De prijsstijgingen waarmee de schoolbesturen worden geconfronteerd leiden echter tot vertraging in de besluitvorming. De middelen die niet zijn benut, vloeien terug in de bestemmingsreserve en blijven daardoor voor de komende jaren behouden. De gemeente blijft in gesprek met de schoolbesturen hoe eventuele belemmeringen kunnen worden weggenomen.
3. Met de start van de wijkaanpak in de eerste transitiewijk de Heuvel/Amstelwijk, het ondersteunen van initiatieven van inwoners, het Regionale energieloket en andere partners ligt de besteding van deze middelen grotendeels op schema, met dien verstande dat er een onderbesteding is ontstaan omdat het enige tijd heeft geduurd om de capaciteit op orde te krijgen.
4. Voor de stimuleringssubsidie voor bewoners om woningen te verduurzamen door isolatie en groene daken geldt dat hier zoveel belangstelling voor was, dat het college heeft besloten om het subsidieplafond te verhogen. Omdat de aanspraak op de rentekorting in combinatie met de lening van het Warmtefonds lager was dan verwacht, is dit bedrag tegelijkertijd verlaagd.  

In het projectenboek wordt alleen de financiële doorvertaling van het bestedingsplan in de begroting 2021-2024 verantwoord. Structurele budgetten in de lopende begroting die in beperkte mate ook voor de energietransitie kunnen worden ingezet, worden via de P&C-cyclus verantwoord.

Dit jaar worden in de eerste transitiewijk de Heuvel/Amstelwijk vervolggesprekken gevoerd met inwoners en ander stakeholders om te komen tot een wijkuitvoeringsprogramma. Verder zullen de inkoopacties worden geïntensiveerd om te komen tot collectieve inkoop voor isolatie voor inwoners. We ondersteunen VvE’s met cafés en trainingen. Nieuw in 2023 is het spreekuur voor VvE’s. Ook werken we samen met diverse initiatieven zoals de energiecoachgesprekken van Energy Common. Met hulp van ‘Buurkracht’ worden initiatieven van inwoners om hun vastgoed te verduurzamen in toenemende mate ondersteund. Daarnaast worden acties rondom opwek (zonnepanelen) en besparen (isolatie) verder uitgebreid.

Naast participatie is communicatie één van de pijlers om de doelstellingen op het thema Energie(transitie) te bereiken. Met gerichte campagnes in de lokale media, via sociale media, webinars, informatiebijeenkomsten enz. wordt doorlopend aandacht besteed aan het programma en de energietransitie in het bijzonder.

De grootste risico’s met betrekking tot het thema energie (participatie) zijn:

1. Onvoldoende financiële middelen om de energietransitie voor 2050 te realiseren, zeker als de Rijksmiddelen na 2030 niet worden gecontinueerd.
2. Het ontbreken van draagvlak bij inwoners en andere stakeholders voor (collectieve) oplossingen.
3. Het ontbreken van ruimtelijke of technische oplossingen.
4. Disbalans in opwek, opslag en netcapaciteit.
5. Krapte op de aannemersmarkt en materialen en kostenstijgingen.
6. Krapte op de arbeidsmarkt.

Het bovenstaande laat onverlet dat er stappen gezet moeten worden en dat moet worden ingezet op meerdere mogelijkheden om tot verwezenlijking te komen van de doelstellingen. Timing en tijdig aanhaken op kansen is daarbij essentieel. Het realiseren van de doelstellingen zal stap voor stap kunnen worden bereikt. In februari 2023 heeft ambtelijk een periodieke toets op de begin 2022 uitgevoerde risicoanalyse plaatsgevonden om nog scherper te kunnen sturen op kansen en bedreigingen. De risicoanalyse wordt periodiek herhaald.